خبرگزاري فارس، گندم يكي از محصولات راهبردي غذايي در جهان است كه پايه تامين امنيت غذايي انسان ها به شمار مي رود. اغلب دولتها براي اطمينان از تامين نيازهاي خود، سياست خريد تضميني گندم و ساير محصولات راهبردي را اجرا مي‌كنند، سياستي كه از يك سو اطمينان از فروش محصول را براي كشاورزان و از سوي ديگر تامين نيازهاي غذايي براي مصرف كنندگان را به همراه دارد.
افزايش قيمت خريد تضميني گندم از 5 هزار تومان در سال 1400 به 11500 تومان در سال 1401 و 15000 هزار تومان در هنگام برداشت محصول درسال 1402 موجب افزايش توليد گندم در كشور از 4.5 ميليون تن به 10.4ميليون تن در سال جاري شده است. اجراي موفق اين سياست با نقش آفريني وزارت جهاد كشاورزي در بخش توليد و محوريت سازمان برنامه و بودجه با پرداخت 156 هزار ميليارد تومان به كشاورزان زحمت كش كشور محقق شد.
در حاليكه در بازه زماني دو سال اخير حجم توليد گندم در كشور تقريبا 2.5 برابر شده است اما ميزان پرداخت دولت به گندمكاران نزديك به هفت برابر شده است. اين نشان از همت دولت در سياست گذاري و تامين منابع بودجه اي اجراي اين سياست راهبردي در كشور است.
در همين خصوص محمدعلي نيكبخت، وزير جهاد كشاورزي از پايان تسويه مطالبات گندم خريداري شده در سال زراعي ۱۴۰۲-۱۴۰۱ خبر داد و گفت: امسال وزارت جهادكشاورزي با كمك دولت توانست ۱۰ ميليون و ۳۵۷ هزار تُن گندم از كشاورزان ۳۱ استان كشور خريداري كند.
وزير جهادكشاورزي با تشكر از دولت افزود: رئيس‌جمهور در هر موقعيتي پيگير مطالبات گندمكاران بود و از تاكيدات ايشان در هيئت دولت پرداخت مبلغ گندم به كشاورزان در سريعترين زمان ممكن بود.
نيكبخت با موثر خواندن اقدام وزارت جهادكشاورزي در خريد تضميني گندم يادآور شد: خريد اين مقدار گندم در سال زراعي كه پشت سر گذاشتيم؛ كشور را در گندم نان به خودكفايي رساند و يكي از توفيقات بزرگ دولت در توليد و تامين اين محصول استراتژيك رقم خورد.
وي در همين رابطه بار ديگر از كشاورزان تشكر كرد و اظهار داشت: وزارت جهادكشاورزي به وعده خود در پرداخت مطالبات گندمكاران تا پايان مهرماه عمل كرد و اين ايفاي تعهد در حالي است كه ميزان خريد تضميني گندم نسبت به سال قبل آن از ۴۴ درصد رشد برخوردار بود.
*پول گندمكاران چگونه پرداخت شد
اين اقدام بزرگ باوجود مشكلاتي بود كه دولت در تامين منابع لازم براي خريد تضميني گندم با آن مواجه شد. در بودجه سال جاري پيش بيني شده بود كه 8 ميليون تن گندم با قيمت 13 هزار تومان (با احتساب ۱۵۰۰ تومان حمايت غيرقيمتي بابت يارانه كود و بذر) از كشاورزان خريداري خواهد شد به همين دليل براي اين امر 104 هزار ميليارد تومان بودجه اختصاص يافته بود كه از همين ميزان بودجه نيز براي پرداخت مطالبات تبصره 18، سازمان بهزيستي و كميته امداد امام خميني كسر شده بود.
با توجه به خريد حدود 7 ميليون و 196 هزار تن گندم از كشاورزان در سال گذشته با قيمت 11 هزار و 500 تومان، دولت سيزدهم در سال اول خود حدود 83300 ميليارد تومان به كشاورزان پرداخت و بودجه فعلي چيزي حدوداً دو برابر آن است.
در سال 1400 تنها حدود 23 هزار ميليارد تومان به اين امر اختصاص يافته بود بنابراين اختلاف فعلي پرداخت مطالبات گندمكاران در سال دوم دولت سيزدهم با سال آخر دولت دوازدهم چيزي حدود ۱۳۳ هزار ميليارد تومان است؛ بودجه خريد تضميني قرار بود از محل منابع هدفمندسازي يارانه ها ناشي از كاهش صادرات فرآورده‌هاي نفتي و همچنين پرداخت بهاي گاز مصرفي توسط شركتهاي پتروشيمي تامين شود اما محقق نشد. دولت سيزدهم از يك سو خود را موظف به عهدي كه با كشاورزان داشت مي‌دانست و از سوي ديگر با افزايش مبلغ و حجم توليد گندم و نيز عدم تحقق منابع بودجه اي مواجه بود.
در اين شرايط سازمان برنامه و بودجه لايحه دوفوريتي اصلاح بودجه به مجلس ارائه داد تا بتواند از طريق مازاد درآمدهاي نفتي اين طلب را تسويه كند اما نمايندگان مجلس به دو فوريت اين لايحه رأي ندادند. پس از آن داوود منظور، رئيس سازمان برنامه و بودجه در صحن علني مجلس شوراي اسلامي گفت: تبصره (14) بن‌بست است، اين تبصره ناتراز بسته شده است. دولت براي اصلاح بودجه لايحه دو فوريتي ارائه كرد ولي مصوب نشد كه در نتيجه پرداخت پول گندمكاران با مشكل مواجه مي‌شود و دولت به دنبال راهكار جايگزين است.
اما دولت در شهريور ماه راه حل جديدي براي حل مساله پيدا كرد و با اخذ مجوز شوراي عالي هماهنگي اقتصادي و مصوبه هيئت وزيران براي تامين مبلغ 35 هزار ميليارد تومان اقدام تا همان‌طور كه توسط سازمان برنامه و بودجه كشور وعده داده شده بود، باقيمانده مطالبات كشاورزان در پايان مهر ماه تسويه شد.
افزايش 260 درصدي توليد گندم و افزايش 7 برابري قدرت خريد كشاورزان گندم كارعليرغم مشكلات موجود، نشان از وفاي به عهد دولت در مقابل مردم و اتخاذ رويكرد تحولي در مسائل جاري كشور توسط تيم اقتصادي دولت است.
آمارها نشان مي دهد خريد تضميني گندم در سال 1400 برابر با 4.5 ميليون تن و پرداخت دولت 23 هزار ميليارد تومان بود اما در سال 1401 توليد گندم 7.3 ميليون تن برابر 83.3 همت و در سال 1402 توليد گندم 10.6 ميليون تن و پرداخت گندم 156 هزار ميليارد تومان بوده است.
